گروه نرم افزاری آسمان

گفتمان عدالت؛ پیش شرط ظهور







اشاره : غیبت و ظهور، ازپدیده?هاي پررمز و راز، و در عین حال پر جاذبه تاریخ است. در چرایی غیبت صحبت?هاي فراوانی شده
است و در باره زمان ظهور و شرایط آن سخن?هاي گوناگونی گفته شده است. در این نوشتار برآنیم تا یکی از پیش?شرطهاي
ظهور را که کم?تر و یا اصلا به آن توجهی نشده است، مورد بررسی قرار دهیم. این پیش شرط عبارت است از این که عدالت،
در تفکر شیعی، یعنی زمامداري و » امامت « گفتمان بشر قرار گیرد. چیزي که هم اکنون شاهد آن نیستیم. 1 - امامت؛ نیاز بشریت
اداره امور بشر در راستاي هدایت الهی. انسان به معنی عام کلمه هیچ?گاه از وجود راهبر و راهنما بی?نیاز نبوده و نیست. 1 و به
همین جهت زمین هیچ?گاه از حجت خداوند خالی نبوده، نیست و نخواهد بود. اولین انسان روي زمین، حجت خداوند بوده است و
آخرین انسان نیز حجت خداوند خواهد بود. از زمان حضرت آدم(ع) تا کنون، همواره زمین از حجت خداوند بهره?مند بوده
است. 2 هر جا انسان یافت شود، امام و حجت خداوند وجود خواهد داشت، حتی اگر تعداد انسان?ها به حدّ تشکیل یک جامعه
2 - نادر بودن دولت امامت نرسد. 3 بنابر این، پیش از انسان و همراه انسان?ها و پس از آنها، حجت خداوند وجود خواهد داشت. 4
بوده است. هرچند خداوند براي اداره امور بشر، طرح امامت را » دولت امامت « تاریخ بشر از آغاز تاکنون، به ندرت شاهد تشکیل
ارائه کرده است، اما در عمل کمتر این امر تحقق پیدا کرده است. شاید دولت امامت در طول تاریخ انگشت شمار باشد. این خود
جاي سؤال دارد که اگر امامت نیاز بشریت است، چرا دولت امامت، به ندرت تشکیل شده است؟ 3 - آفرینش و قوانین تکوینی
وتشریعی جواب پرسش فوق را از اینجا آغاز می?کنیم که در نظام آفرینش انسان، دو گونه قانون وجود دارد: قوانین تکوین و
نامیده می?شود. هرچند قوانین » شریعت « قوانین تشریع. خداوند متعال وظایف و تکالیفی را براي بشر در نظر گرفته است که
شریعت، مسؤلیت?آور است و انسان باید در برابر آن پاسخگو باشد. اما نظام آفرینش را خداوند به گونه?اي تنظیم، طراحی و
صفحه 18 از 57
برنامه?ریزي عامل اصلی ستم، چیزي است که هم در حاکمیت سلطان (نظام?هاي سلطنتی) وجود دارد و هم در حاکمیت مردم
(نظام?هاي دموکراتیک). از دیدگاه دین منشأ ظلم و ستم، هواي نفس است. هوس آدمی، کارخانه تولید ظلم است. نکرده که بشر
» می?تواند « ناخواسته و به اجبار هر چه را در شریعت آمده است، عمل کند. بلکه به بشر اختیار و حق انتخاب داده است. 5 انسان
انتخاب کند و شریعت را برنگزیند. این امکان در نظام آفرینش انسان قرار داده شده که اگر بشر خواست راهی غیر از راه خدا را
برگزیند، خواست او در عمل انجام شود. پس هرچند شرعاً موظف به انجام قوانین شریعت است، اما تکویناً مجبور به پذیرش
شریعت نیست، بلکه باید خود انتخاب کند و برگزیند. 4 - امامت، تابع قوانین تشریع و تکوین امامت نیز تابع همین دو دسته از
قوانین تشریع و تکوین است. امامت از قوانین شریعت است و لذا بشر به پیروي آن موظف است و درباره آن باید پاسخگو باشد. اما
به حکم تکوین، حاکمیت یافتن امامت و تشکیل دولت امامت، اجباري و به صورت تکوینی صورت نمی?پذیرد، بلکه بر اساس آن
چه در شماره 3 گفتیم، انسان باید آن را انتخاب کند و در راه استقرار دولت امامت تلاش نماید. 5 - استضعاف امامت اگر بشر به
پیش می?آید. استضعاف امامت یعنی تضعیف امامت و بی?یاور » استضعاف امامت « وظیفه خود درقبال امامت عمل نکند، پدیده
گذاشتن آن. آن?گاه که جامعه?اي جریان امامت را تنها گذارد و منطق آن را نپذیرد و آن را در اقلیت قرار دهد و به انزوا سوق
دهد، گفته می?شود که امامت را تضعیف کرده?اند. استضعاف امامت، کاهش نقش آن در جامعه، و به طور مشخص کنار
خانه?نشینی « گذاشتن آن از جریان حاکمیت است. 6 - ره?آورد استضعاف ره?آورد استضعاف امامت، دو چیز بوده است: اوّل
بر همین اساس می?توان این مقطع از تاریخ امامت را به دو دوره خانه?نشینی و غیبت تقسیم کرد. .» غیبت امامت « و دوم » امامت
دوره خانه?نشینی، تا پیش از آخرین امام است و دوره غیبت، مربوط به امام آخرین. در مکتب اسلام تعداد امام، معین و محدود
است. از این رو در آخرین امام، پدیده خانه?نشینی (که نهایت آن شهادت است) رخ نمی?دهد. براي وضعیت آخرین امام، تدبیر
خداوند متعال غیبت و سپس ظهور است. 7 - انواع حاکمیت با استضعاف امامت، فصلی در تاریخ بشر گشوده می?شود که باید آن
طرح?هاي « نامید. در این فصل جدید، بشر از طرح شریعت الهی براي اداره جامعه، فاصله گرفت و به » گسست امّت از امامت « را
روي آورد و بدین سان نوع دیگري از حاکمیت، شکل گرفت. در این نوع از حاکمیت، بشر به جاي خدا نشست و همه امور » بشري
امام .» حاکمیت نار « و » حاکمیت نور « : را بر اساس خواست خود تنظیم کرد. از این روي قرآن کریم از دو نوع حاکمیت نام می?برد
صادق(ع) در تبیین دیدگاه قرآن کریم درباره نوع اوّل حاکمیت، به این آیه شریفه استناد می?کنند که خداوند می?فرماید:
جََعَلْنَهفمْ أَئفمَّۀً یَهْدفونَ بفأَمْرفنَا. ... و همه را پیشوایانی ساختیم که به امر ما هدایت می?کنند. 6 سپس حضرت در تبیین نقطه
محوري این نوع از حاکمیت، دست بر روي کلمه بأمرنا می?گذارند و در تفسیر آن می?فرمایند: یعنی نه به خواست مردم؛ در این
حاکمیت، خواست خداوند را بر خواست بشر و حکم خداوند را بر حکم بشر مقدم می?دارند. همچنین درباره نوع دوم حاکمیت از
دیدگاه قرآن کریم، به این آیه شریفه استناد می?کنند که خداوند می?فرمایند: وَجَعَلْنَهفمْ أَئفمَّۀً یَدْعفونَ إفلَی النَّارف وَ یوم
القفیمَۀف لایفنصَرفونَ 7. و آنان را از آن?گونه پیشوایانی ساختیم که مردم را به آتش دعوت می?کنند و در روز قیامت کسی
یاریشان نکند. و سپس در تبیین محور حرکت این نوع حاکمیت به دو مطلب مهم اشاره می?فرمایند: یکی این که خواست مردم را
به » هوس « بر خواست خداوند و حکم مردم را بر حکم خداوند مقدم می?سازند؛ و دیگري این که ماهیت این کار، مبنا قرار گرفتن
خوانده می?شود. 8 - انواع طاغوت?ها بنابر آن چه » طاغوت « ، جاي قرآن کریم است 8. در منطق قرآن و حدیث، حاکمیت نوع دوم
گذشت می?توان گفت که دوره گسست، دوره ایده?هاي بشري و نظام?هاي مبتنی بر ایده?هاي بشري اگر بشر به وظیفه خود
پیش می?آید. استضعاف امامت یعنی تضعیف امامت و بی?یاور گذاشتن آن. » استضعاف امامت « درقبال امامت عمل نکند، پدیده
است. در یک نگاه کلی، حداقل در این دوره، بشر دو ایده و نظام را تجربه کرده است: یکی نظام?هاي سلطنتی و دیگري
نظام?هاي دموکراتیک یا مردم سالار. این دو نظام، هر دو بر مبناي خواست بشر می?چرخند. نظام?هاي سلطنتی بر مبناي خواست
صفحه 19 از 57
سلطان اداره می?شوند و مردم مجبور به پذیرش قوانین او هستند. در این نظام?ها، بدترین ستم?ها و ظلم?ها در حق بشر روا داشته
ختم شد. دموکراسی » دموکراسی « آغاز و به » مشروطه سازي « شد. نارضایتی از نظام?هاي سلطنتی حرکتی را به?وجود آورد که با
نیز بر مبناي خواست بشر می?چرخد؛ البته نه خواست حاکم، بلکه خواست توده مردم. در نظام?هاي سلطنتی خواست حاکم مبناي
به خواست » تعیین حاکم « ، نظم عمومی و اداره جامعه بود و در نظام?هاي دموکراتیک، خواست توده مردم. در نظریه دموکراسی
یکی از پایه?هاي اصلی این است که تشخیص » قضاوت « نیز به نظر مردم بسته است و حتی در » وضع قانون و نوع آن « ، مردم است
مجرم بودن یا نبودن با افکار عمومی است که از طریق هیئت منصفه اعمال می?شود. 9 - دموکراسی؛ فراگیرترین حاکمیت امروز
این سخن درستی است که امروز دموکراسی و مفاهیمی همچون آزادي، مورد پذیرش عموم بشر است. همان?گونه که گفتیم
نظام?هاي سلطنتیف استبدادي و موروثی، بشر را به وادي دموکراسی و آزادي کشاندند. شاید بتوان گفت که بشر آزادي و
دموکراسی را به عنوان روش و شیوه?اي براي احقاق حقوق خود و به ارمغان آوردن عدالت برگزیده است. تصور بشر بر این است
که اگر آزاد باشد و حق انتخاب داشته باشد و قوانین را طبق میل خود تنظیم کند، ظلمی بر او نخواهد رفت و حقوقش پایمال
و » خانه?نشینی امامت « نخواهد شد. این ایده، یک علت?شناسی دارد و یک ره?آورد استضعاف امامت، دو چیز بوده است: اوّل
بر همین اساس می?توان این مقطع از تاریخ امامت را به دو دوره خانه?نشینی و غیبت تقسیم کرد. .» غیبت امامت « دوم
روش?شناسی. در مرحله علت?شناسی، سلطنت و حاکمیت مطلق یک نفر را عامل ظلم شناخت و در مرحله روش?شناسی،
دموکراسی و آزادي را روشی براي تحقق عدالت و پایان دادن به ستم یافت. سؤال این است که آیا این علت?شناسی و
روش?شناسی، به درستی انجام شده است؟ 10 - دموکراسی یا حاکمیت هوس جمعی عامل اصلی ظلم و ستم، فقط مطلق العنان
را مرتفع کرد، بلکه این، شکلی از اشکال ستم است. عامل اصلی » ستم « بودن شخصی به نام پادشاه نیست تا با تغییر این روش، بتوان
ستم، چیزي است که هم در حاکمیت سلطان (نظام?هاي سلطنتی) وجود دارد و هم در حاکمیت مردم (نظام?هاي دموکراتیک). از
دیدگاه دین منشأ ظلم و ستم، هواي نفس است. هوس آدمی، کارخانه تولید ظلم است. اگر هواي نفس و هوس انسان مبناي حرکت
قرار گیرد و منشأ نظم اجتماعی شود، ره?آوردي جز ستم و فساد نخواهد داشت، چه این هوس، هوس یک نفر به نام شاه باشد و یا
او هماهنگ است و حال آن?که » مصلحت « بشر با » خواست « هوس توده مردم. دموکراسی یک پیش?فرض دارد و آن این است که
این دو الزاماً منطبق بر هم نیستند. این مکرر تجربه شده که بشر گاهی چیزي را طلب می?کند و حال آن?که به مصلحت او نیست و
گاهی از چیزي گریزان است و حال آن?که به مصلحت او است. قرآن کریم با اشاره به این حقیقت می?فرماید: وعَسی أن تَکرَهفوا
شَیئاً وَ هفوَ خَیرٌ لَکفم وَ عَسی أَن تفحّفبوا شَیئاً وَ هفوَ شرّف لَکفم وَاللَّهف یَعَلمف وَ انتفم لا تَعلَمفونَ. 9 شاید چیزي را خوش بدارید
و در آن خیر شما باشد و شاید چیزي را دوست داشته باشید و برایتان ناپسند افتد. خدا می?داند و شما نمی?دانید. بنابراین،
نمی?تواند مصلحت بشر را تضمین و عدالت را به ارمغان آورد. و امروز متأسفانه براي دنیاي دموکراسی، » خواست مردم « حاکمیت
ملاك اول این است که حاکم را خود انتخاب کند و به این نمی?اندیشد که شخص حاکم چه ویژگی?هایی داشته باشد و آیا
می?تواند عدالت را به ارمغان آورد یا نه؟ و آیا خودش عادل هست یا نه؟ همچنین براي دنیاي دموکراسی، مهم این نیست که آیا
این قانون واقعاً بر مبناي عدالت و مصلحت او است یا نه؟ بلکه مهم این است که قانون مطابق خواست مردم باشد. اگر افکار عمومی
چیزي را طلب کرد، به قانون تبدیل می?شود و اجرا می?گردد و سپس بر اساس آن داوري صورت می?گیرد و با استضعاف
نامید. در این فصل جدید، بشر از طرح » گسست امّت از امامت « امامت، فصلی در تاریخ بشر گشوده می?شود که باید آن را
روي آورد حق و باطل مشخص می?گردد. پس کار » طرح?هاي بشري « شریعت الهی براي اداره جامعه، فاصله گرفت و به
دموکراسی?وآزادي،حاکم?کردن?هوس?بر جامعه?وقانونمندکردن?هواي?نفس است. در حقیقت دموکراسی شکل دیگري از
- 11 حاکمیت?هوس?بربشرراارائه کرده است. درشکل?اوّل آن، هوس انفرادي حاکمیت داشت و در این مدل، هوس جمعی. 10
صفحه 20 از 57
امامت و حاکمیت عدالت عدالت مهم?ترین نیاز بشر و بزرگ?ترین گمشده او است و راه تحقق عدالت آن است که منشأ ظلم و
ظلم به بار می?آورد، چه هوس فردي باشد و چه » قانونف هوس آلود « . ستم؛ یعنی هواي نفس از قلمرو حاکم و قانون دور شود
ستم می?کند، چه با استبداد به حکومت رسیده باشد و چه با انتخاب مردم. راه رسیدن به عدالت، ،» حاکم هوسباز « . هوس جمعی
پالایش قدرت و قانون از هوس، و آرایش آن با عصمت است. عصمتف قدرت و قانون تضمین کننده عدالت است و این چیزي
است که در نظریه امامت وجود دارد. نظریه امامت، در حقیقت هواي نفس را از حوزه قدرت و قانون دور ساخته است و لذا توان
اداره عادلانه جهان را دارد. 12 - دموکراسی؛ در چالش با امامت امروز دموکراسی ایده?اي است فراگیر که مبناي آن این است:
همه چیز باید به خواست و انتخاب بشر باشد. سؤال این است که اگر دموکراسی و آزادي مبناي بشر باشد و به عنوان اصل اول در
کنش?هاي وي پذیرفته شود، آیا می?تواند به امامت گردن نهد و اگر امامت حاکم نشود، آیا عدالت فراگیر می?شود؟ براي یافتن
پاسخ این پرسش، ایده دموکراسی را با نظریه امامت می?سنجیم و امامت را بر دموکراسی عرضه می?کنیم تا ببینیم دموکراسی در
برابر امامت چه موضعی انتخاب می?کند. در امامت مجموعه?اي از اصول ثابت وجود دارند که هیچ?گاه تغییر نمی?کنند. یکی از
این اصول، مشخص بودن حاکم یا زمامدار است. در نظریه امامت، شخص امام، با انتخاب مردم به امامت نمی?رسد، بلکه مردم
را به وي اعطا نمی?کنند، بلکه پیش از اظهار » امامت ناس « امامت او را می?پذیرند. به عبارت دیگر، مردم با انتخاب خود، سمت
نظر مردم، او امام است، چه مردم او را برگزینند و چه برنگزینند. اگر بنا باشد نظریه امامت حاکمیت یابد، امام و زمامدار آن
مشخص و معین است و نظر مردم اگر بر خلاف آن باشد، تأثیري ندارد. اصل دیگر، ثابت بودن قانون است. در نظریه امامت، قانون
بر اساس خواست مردم تنظیم نمی?شود، بلکه قانون را خداوند متعال تنظیم می?کند و مردم باید آن را بپذیرند، چه مطابق میل
آنان باشد و چه نباشد. حال اگر مبنا و اصل براي بشر این باشد که همه چیز به انتخاب خود او صورت گیرد و تنظیم شود، آیا بشر
می?تواند به امامت گردن نهد؟ و اگر امامت حاکم نشود، آیا عدالت فراگیر می?شود؟ بدون شک بشر دموکراتیزه شده،
نمی?تواند نظام ولایت را بپذیرد و به آن گردن نهد. 13 - راه عدالت پیش از این گفتیم که آن چه را مردم برگزینند، حاکم
می?شود و گفتیم تا مردم بر مدار دموکراسی و آزادي حرکت کنند، امامت حاکم نمی?شود و تا امامت حاکم نشود، عدالت به
ارمغان نمی?آید. بنابراین، راه عدالت آن است که بشر محور خود را از دموکراسی و آزادي، به عدالت منتقل سازد. همان گونه که
بشر روزگاري براي فرار از ستم، از سلطنت به دموکراسی منتقل شد، گام بعدي آن است که براي رسیدن به عدالت، باید از
محوریت دموکراسی و آزادي، به محوریت عدالت منتقل شود. عدالت مهم?ترین نیاز بشر و بزرگ?ترین گمشده او است و راه
ظلم به بار » قانونف هوس آلود « . تحقق عدالت آن است که منشأ ظلم و ستم؛ یعنی هواي نفس از قلمرو حاکم و قانون دور شود
می?آورد، چه هوس فردي باشد و چه هوس جمعی. 14 - ظهور عدالت اگر آن چه گفتیم رخ دهد و گفتمان دموکراسی به
گفتمان عدالت تبدیل شود، زمان ظهور مرد عدالت نیز فراخواهد رسید. این یک اصل است که میان دولت و ملت سنخیت وجود
دارد. دولتی می?تواند شکل بگیرد و پایدار بماند که با آرمان?ها و خواسته?هاي ملت هماهنگ باشد. در صورت ناهماهنگی،
پدیداري و پایداري دولت?ها با مشکل مواجه می?شود و بلکه امکان ندارد. پیامبر اکرم (ص) دراین?باره می?فرماید: کما
تکونون یولّی علیکم. هرگونه که باشید، حاکمی متناسب با آن بر شما حکومت خواهد کرد. 11 بر همین اساس می?توان گفت که
تا گفتمان بشر از دموکراسی به عدالت تغییر نیابد، مرد عدالت ظهور نخواهد کرد و دولت عدالت شکل نخواهد گرفت. امام
عدالت، مأموم عدالت?مدار می?خواهد و دولت عدالت، ملت عدالت?خواه. در همین رابطه حدیث پر مغز و تأمل برانگیزي از امام
باقر (ع) نقل شده است. حمران، یکی از یاران امام باقر(ع) از آن حضرت می?پرسد: اي کاش می?فرمودید قیام حضرت چه زمانی
زمان « : اتفاق خواهد افتاد تا دل ما شاد گردد! امام باقر(ع) در قالب یک حکایت پرمعنا، زمان را به سه دوره تقسیم می?کنند
عدالت « فرا نرسد، زمان » زمان ترازو « و بدین سان حمران را متوجه این نکته می?کنند که تا » زمان ترازو « و » زمان میش « ،» گرگ
صفحه 21 از 57
است و میش نماد » ظلم و غصب « و حاکمیت امام عدالت گستر نیز فرا نخواهد رسید. در این حدیث شریف، گرگ نماد » گستري
امام باقر(ع) به خوبی روشن می?سازند که اگر مردم .» عدالت خواهی کامل و صادقانه « و ترازو نماد » عدالت خواهیف منهاي عمل «
باشند، هرچند تمایل به بازگرداندن خلافت غصب » میش صفت « باشند، پدیده غصب خلافت رخ خواهد داد و اگر » گرگ صفت «
باشند، حق غصب شده امامت » ترازو صفت و عدالت?مدار « شده دارند، اما عملًا چنین اتفاقی نمی?افتد و بالاخره این?که اگر مردم
را به صاحب اصلی آن بازمی?گردانند. 12 آري در زمان ترازو است که مردم پذیراي عدالت خواهند بود و آزادانه به سوي امام
گفتمان عدالت، پیش « : عدالت حرکت می?کنند و حاکمیت وي را به جان می?خرند و درست به همین دلیل است که می?گوییم
.» شرط ظهور است
ارکان عدالت موعود
ابراهیم شفیعی سروستانی عدالت موعود و یا به بیان دیگر عدالتی که وعدة تحقق آن در زمان ظهور امام مهدي ع داده شده از نظر
دامنه گستره و ژرفا بیهمتاست و درست به همین دلیل است که حکومتهاي بشري از ایجاد نظام عادلانهاي مشابه آنچه در عصر
موعود، محقق خواهد شد عاجزند. براي درك ابعاد و زوایاي مختلف عدالت مهدوي در این مقاله نگاهی گذرا خواهیم داشت به
بخشی از روایاتی که به توصیف قیام ظلم ستیز و عدالت گستر امام مهدي ع پرداختهاند. 1. دامنۀ عدالت موعود در فرهنگ اسلامی
ظلم معانی و مصادیق متعددي دارد و در آیات و روایات این کلمه به سه مفهوم به کار رفته است 1. ظلم در معناي کفر و شرك
2. ظلم نسبت به خود (گناه و عصیان 2 و 3. ظلم نسبت به دیگران (ستم و تجاوز) 3 . امام علی ع در بیانی بسیار ؛ نسبت به خدا 1
زیبا معانی متعدد ظلم را اینگونه تبیین کردهاند: ألا و إنّ الظلم ثلاثۀ فظلم لایغفر، و ظلم لایترك و ظلم مغفور لایطلب فأمّا الظلم
إنّ الله لایغفر أن یشرك به 4 و أمّا الظلم الذي یغفر فظلم العبد نفسه عند بعض الهنات و » الذي لایغفر فالشرك بالله، قالالله سبحانه
أمّا الظلم الذي لایترك فظلم العباد بعضهم بعضاً. بدانید که ستم سه گونه است ستمی که هرگز آمرزیده نشود و ستمی که
بازخواست گردد و ستمی که بخشوده است و بازخواست نشود. امّا آن ستمی که هرگز آمرزیده نشود، شرك به خداست خداي
و ستمی که آمرزیده شود ظلم بنده است به خود به « مسلّماً خدا، این را که به او شرك ورزیده شود نمیبخشاید » : تعالی گوید
ظلم مفاهیم و » ارتکاب برخی کارهاي ناشایست و ستمی که بازخواست میشود ظلم کردن مردم بر یکدیگر است 5 همچنانکه
عدل نیز از نظر معنا و مصداق بسیار گسترده است و حوزة وسیعی را شامل میشود. به » مصادیق متعددي دارد، کلمۀ مقابل آن یعنی
بیان دیگر براساس آموزههاي دین اسلام عدالت و عدالتگستري تنها به صحنۀ حیات اجتماعی انسانها و روابط آنها با دیگران
محدود نمیشود، بلکه حوزة وسیعی شامل رابطۀ انسان با خدا، رابطۀ انسان با خود و رابطۀ انسان با دیگران را دربر میگیرد. از
همین روست که میبینیم در روایات اسلامی هر زمان که از ظلمستیزي امام مهدي ع سخن به میان میآید، همۀ مظاهر ظلم مورد
توجه قرار میگیرد و بر این نکته تأکید میشود که آن حضرت نه تنها رسم ستم و تجاوز را در روابط انسانها با یکدیگر
برمیاندازد و این روابط را بر محور عدالت سامان میدهد، بلکه با هرگونه کژروي کجاندیشی و انحراف اخلاقی و اعتقادي نیز
مبارزه میکند و رابطۀ انسان با خود و با خداي خود را نیز به عدالت برمیگرداند. براي روشنتر شدن آنچه گفته شد به بررسی
برخی از روایتهایی میپردازیم که به توصیف ظلمستیزي و عدالتگستري امام مهدي ع پرداختهاند تا مشخص شود که در هر یک
1. عدالت در رابطۀ انسان با خدا در برخی از روایات به - از آنها کدام معنا از ظلم و کدام مصداق از عدالت قصد شده است 1
معناي نخست ظلم یعنی کفر و شرك توجه شده و قیام عدالتگستر امام مهدي ع را به عنوان قیامی که این نوع از ظلم را از صحنۀ
روزگار پاك میسازد، تفسیر کردهاند که روایت زیر از ابوبصیر از آن جمله است سألت أبا عبدالله علیهالسلام عن قول الله تعالی فی
هوالذي أرسل رسوله بالهدي و دینالحق لیظهره علی الدین کلّه ولو کره المشرکون . 6 از ابا عبدالله ] امام صادق [ که درود » کتابه
صفحه 22 از 57
او کسی است که پیامبرش را با هدایت و دین درست فرستاد تا آن را » بر او باد در مورد این سخن خداي تعالی در کتابش پرسیدم
آن حضرت در پاسخ فرمودند: والله ما أنزل تاویلها بعد .« بر هر چه دین است پیروز گرداند، هر چند مشرکان خوش نداشته باشند
قلت جعلت فداك و متی ینزل قال حتی یقوم القائم إن شاء الله فإذا خرج القائم لم یبق کافر و مشرك إلاّ کره خروجه حتی لوکان
کافر أو مشرك فی بطن صخرة لقالت الصخرة یا مؤمن فی بطنی کافر أو مشرك فاقتله قال فینحیّه الله فیقتله 7 به خدا سوگند، هنوز
تأویل این آیه نازل نشده است گفتم فدایت شوم پس کی نازل میشود؟ فرمود: زمانی که به خواست خدا قائم به پا خیزد. پس
هنگامی که قائم قیام کند، هیچ کافر و مشرکی نمیماند مگر اینکه از قیام او ناخشنود است حتی اگر کافر یا مشرکی در دل سنگی
باشد، آن سنگ ندا میدهد که اي مؤمن کافر یا مشرکی در دل من است او را بکش فرمود: پس خدا او را آشکار میکند ] و آن
مؤمن [ او را میکشد. در ذیل آیۀ یاد شده روایات دیگري نیز وارد شده است که همه آنها دلالت بر این دارند که در زمان ظهور
امام مهدي ع جهان از همۀ مظاهر کفر و شرك پیراسته و دین حق بر سراسر گیتی حاکم میشود. 8 در تفسیر علی بن ابراهیم قمی
معروف به تفسیر القمی نیز در تفسیر این آیه چنین آمده است إنّها نزلت فیالقائم من ال محمد علیهمالسلام و هو الاءمام الذي
یظهره الله علی الدین کلّه فیملاء الارض قسطاً و عدلًا کما ملئت جوراً و ظلماً و هذا ممّا ذکرنا أنّ تأویله بعد تنزیله 9 این آیه در مورد
قائم از آل محمد که درود بر آنها باد نازل شده است او آن پیشوایی است که خداوند او را بر همه ادیان پیروز میگرداند، و
زمین را از قسط و عدل پر میسازد. همچنانکه ] پیش از آن [ از جور و ستم پر شده بود. و این آیه از جمله مواردي است که گفتیم
تأویل آن پس از تنزیلش خواهد آمد. از دیگر روایاتی که در آنها مصداق اول ظلم البته در معنایی وسیعتر که شامل هرگونه
بدعت و باطل نیز میشود اراده شده است روایتی است که از امام باقر(ع در تفسیر این آیۀ شریفه وارده شده است الذین إن
مکنّاهم فیالارض أقاموا الصلوة و اتوا الزکوة و أمروا بالمعروف و نهوا عن المنکر و لله عاقبۀالامور. 10 همان کسی که چون در
زمین به آنان توانایی دهیم نماز برپا میدارند و زکات میدهند و به کارهاي پسندیده وا میدارند و از کارهاي ناپسند باز میدارند،
ل محمد صلّی الله علیهم إلی آخر الائمۀ و ´ فرجام همۀ کارها از آن خداست آن حضرت در تفسیر آیۀ یاد شده میفرماید: فهذه لا
المهديّ و أصحابه یملّکهم الله مشارق الارض و مغاربها و یظهر ] به [ الدین و یمیت الله به و بأصحابه البدع و الباطل کما أمات
السّفهاء الحقّ حتّی لایري أین الظلم و یأمرون بالمعروف و ینهون عن المنکر. 11 این آیه دربارة خاندان محمد که درود خداوند بر
آنها باد تا آخرین امام ] نازل شده [ است خداوند مشرقها و مغربهاي زمین را در اختیار مهدي و یاران او قرار میدهد و دین را
به دست او آشکار میسازد. خداوند به وسیله مهدي و یارانش همۀ ] مظاهر [ بدعت و باطل را میمیراند، همچنانکه ] پیش از آن [
1. عدالت - نابخردان حق را میرانده بودند. به گونهاي که ظلم در هیچ جا دیده نمیشود. و امر به معروف و نهی از منکر میکنند. 2
در رابطۀ انسان با خود در پارهاي دیگر از روایاتی که به ظلمستیزي امام مهدي ع پرداختهاند، دومین چهرة ظلم یعنی ظلم انسان به
خود، با همه مظاهر آن مورد توجه قرار گرفته و بر این موضوع تأکید شده است که آن حضرت با هدف گسترش عدالت در جهان
با هرگونه فساد و تباهی و گناه و نافرمانی خدا، مبارزه و زمین را از هرگونه پلیدي پاك میکند: یفرّج الله بالمهدي عن الامّۀ یملاء
قلوب العباد عبادة یسعهم عدله به یمحق الله الکذب و یذهب الزمان الکلب و به یخرج ذلّ الرقّ من أعناقکم 12 خداوند به وسیلۀ
مهدي براي امت گشایش حاصل میکند. او دلهاي بندگان را با عبادت پر میکند و عدالتش را بر آنها دامنگستر میسازد.
خداوند به وسیلۀ او دروغ و دروغگویی را ریشهکن میکند و خوي درندگی و ستیزهجویی را از بین میبرد و طوق ذلت و بردگی
را از گردن شما برمیدارد. در روایت دیگري از امام علی ع تصریح شده که در زمان ظهور امام مهدي ع عدالت بر جهان درون
انسانها نیز حاکم میشود و همه به صلاح و رستگاري روي میآورند: ... یملاء الارض عدلًا و قسطاً و نوراً و برهاناً، یدین له عرض
البلاد و طولها، لایبقی کافر إلاّ امن ولا طالح إلاّ صلح و تصطلح فی ملکه السباع 13 ... او زمین را از عدل و قسط و نور و برهان پر
میکند، طول و عرض جهان برابر او تسلیم میشود. هیچ کافري نمیماند مگر اینکه ایمان میآورد و هیچ نابکاري نمیماند مگر
صفحه 23 از 57
1. عدالت در رابطۀ انسان - اینکه به صلاح و پرهیزگاري میگراید. در دولت او درندگان نیز از در سازش با یکدیگر درمیآیند. 3
با دیگران برخی دیگر از روایات به سومین مصداق ظلم یعنی ستم و تجاوز به دیگران توجه کرده و از میان برداشتن همۀ روابط
ظالمانۀ موجود در جوامع انسانی را به عنوان یکی دیگر از مظاهر عدل مهدوي برشمردهاند. از جمله در روایتی که از امام رضا(ع
قائم اهلبیت چنین آمده است یطهّر الله به الارض من کلّ جور، و یقدّسها من کلّ ظلم .. فإذا خرج أشرقت » نقل شده در توصیف
الارض بنور ربّها و وضع میزان العدل بین الناس فلا یظلم أحد أحداً. 14 خداوند به وسیلۀ قائم جهان را از هرگونه ناروایی پاکیزه و
از هرگونه ستم پیراسته میسازد... آنگاه که او قیام کند زمین به نور پروردگارش روشن میشود؛ میزان عدل را در میان مردم برپا
میسازد و هیچکس به دیگري ستم روا نخواهد داشت 2. گسترة عدالت موعود گسترة عدالت موعود را با دو نگاه میتوان مورد
بررسی و تجزیه و تحلیل قرار داد: نخست با یک نگاه کلان در این نگاه آنچه مورد توجه قرار میگیرد فراگیري عدالت آن حضرت
و گسترش آن در جاي جاي کرة خاك است دوم با یک نگاه جزیی و موردي در این نگاه علاوه بر جهان شمولی و توسعه عام و
فراگیر عدالت موعود، حاکمیت عدالت بر شئون مختلف حیات انسان نیز مورد توجه قرار میگیرد. به بیان دیگر در نگاه دوم
حاکمیت عدالت مهدوي بر هر یک از روابط فرهنگی سیاسی اقتصادي و حقوقی جوامع انسانی به تفکیک مطالعه و بررسی
- میشود. در اینجا تلاش خواهیم کرد گسترة عدالت موعود را با توجه به دو نگاه یاد شده از منظر روایات مورد بررسی قرار دهیم 1
2. جهانشمولی از بررسی روایاتی که در زمینۀ ویژگیهاي عصر حکومت جهانی امام مهدي ع وارد شدهاند، چنین برمیآید که در
آن عصر، جهان با همه وسعتش در دایرة حاکمیت عدل مهدوي قرار گرفته و هیچ کجاي جهان از حوزة نفوذ عدالت موعود خارج
نمیماند. از مهمترین روایتهایی که با توجه به آنها میتوان به جهانشمولی عدالت مهدي پی برد، روایتهاي متواتري است که از
شیعه و اهل سنت نقل شده و در آنها تصریح شده است که امام مهدي ع جهان را پس از آنکه از ظلم و ستم پر شده از عدل و داد
آکنده میسازد. پیش از این به چند مورد از این روایات اشاره کردیم و از این رو از تکرار آنها خودداري میکنیم پارهاي دیگر از
روایات که میتوان جهانشمولی عدالت مهدوي را از آنها استفاده کرد، روایاتی است که در آنها تصریح شده با ظهور امام مهدي
ع همۀ زمین و نه فقط قسمتی از آن زنده میشود و حیات دوباره مییابد. این روایات خود کنایه از این است که با گسترش
عدالت آن حضرت جهان خسته از ظلم و ستم که رفته رفته به پیکري بیجان تبدیل شده حیات دوباره پیدا میکند و نشاط و
سرزندگی خود را باز مییابد. بخشی از این روایات روایاتی است که در تفسیر آیۀ شریفه زیر وارد شده است إعلموا أنّ الله یحیی
یات لعلّکم تعقلون 15 بدانید که خدا زمین را پس از مرگش زنده میگرداند. به راستی آیات ] ´ الارض بعد موتها قد بیّنا لکم الا
خود [ را براي شما روشن گردانیدهایم باشد که بیندیشید. در یک نمونه از این روایات که از امام باقر(ع نقل شده چنین میخوانیم
یحییها الله عزّوجلّ بالقائم علیهالسلام بعد موتها. 16 خداوند، صاحب عزت و جلال به دست قائم که بر او درود باد زمین را پس
الارض بقائم ال محمد من » از مردنش زنده میسازد. از ابنعباس نیز در تفسیر آیۀ مذکور چنین نقل شده است یعنی یصلح
لعلّکم تعقلون . 17 ] خداوند [ به وسیلۀ قام » یات بقائم ال محمد ´ قدبینّا لکم الا » یعنی من بعد جور أهل مملکتها « بعدموتها »
به وسیلۀ قائم « به راستی آیات را » . زمین را پس از مردنش ؛ یعنی پس از ستم ساکنان آن آباد و سرزنده میسازد » آلمحمد
2-2 . همه جانبهنگري با ظهور امام مهدي ع و استقرار حکومت آن .« براي شما روشن گردانیدهایم باشد که بیندیشید » آلمحمد
حضرت عدالت بر تمام روابط موجود در جوامع انسانی حاکم شده و ساحتهاي مختلف حیات بشر رنگ عدل و قسط به خود
میگیرد. به بیان دیگر عدالت مهدوي به عدالت اقتصادي یا عدالت قضایی محدود نشده و همۀ حوزههاي فرهنگی سیاسی اقتصادي
و حقوقی را شامل میشود. اگر چه همه جانبه نگري عدالت موعود را میتوان از عموم یا اطلاق روایاتی که بر حاکمیت عدالت و
نابودي ظلم در زمان ظهور امام مهدي ع دلالت میکنند، به دست آورد، اما براي روشنتر شدن این موضوع روایتهایی ناظر به
2. عدالت فرهنگی و آموزشی یکی -2- گسترش عدالت در حوزههاي مختلف اجتماعی را به تفکیک مورد بررسی قرار میدهیم 1
صفحه 24 از 57
از شاخصههاي مهم عدالت مهدوي فراهم شدن امکان رشد و اعتلاي فرهنگی آموزشی براي همۀ مردم صرفنظر از جنس طبقه و
یا رنگ و نژاد است در نظام حکومتی امام مهدي ع نادانی بیسوادي و کمخردي به طور کلی ریشهکن شده همۀ انسانها به
مقتضاي توانایی خود از بالاترین حد دانش و معرفت برخوردار میشوند. در روایتی که از امام باقر(ع نقل شده در زمینۀ رشد و
توسعه خردورزي در زمان امام مهدي ع چنین میخوانیم إذا قام قائمنا وضع الله یده علی رؤس العباد فجمع بها عقولهم و کملت به
أحلامهم 18 هنگامی که قائم ما به پا خیزد خداوند دستش را بر سر بندگان میگذارد و بدین وسیله عقول آنها افزایش یافته و
خردهاي آنها به کمال میرسد. در روایت دیگري که از آن حضرت نقل شده در زمینۀ همگانی شدن دانش و معرفت در عصر
حاکمیت امام مهدي ع چنین آمده است ... و تؤتون الحکمۀ فی زمانه حتی أنّ المرأة لتقضی فی بیتها بکتاب الله تعالی و سنّۀ
رسولالله(ص . ... در دوران او شما از حکمت برخوردار میشوید تا آنجا که یک زن در خانۀ خود برابر کتاب خداي تعالی و روش
.2-2-2 پیامبر که درود بر او و خاندانش باد ] همچون مجتهد با استنباط شخصی [ به انجام تکالیف شرعی 19 خود پردازد. 20
عدالت قضایی در زمان حکومت امام مهدي ع عدالت به تمام معنا در مناسبات حقوقی و قضایی حاکم شده و داوري و قضاوت
میان مردم از هرگونه شائبه خطا، اشتباه بیعدالتی جانبداري و... پیراسته میگردد که این امر به نوبه خود تأثیر مهمی در عادلانه
شدن همۀ روابط اجتماعی و جلوگیري از ظلم و تجاوز به حقوق دیگران خواهد داشت در این زمینه نیز روایتهاي فراوانی وارد
شده که در اینجا به برخی از آنجا اشاره میکنیم امام صادق ع شیوة قضاوت امام مهدي ع را به شیوة پیامبرانی چون حضرت
داوود(ع که قضاوت عادلانه و بدون اشتباه آنها در تاریخ مشهور است تشبیه کرده میفرماید: إذا قام قائم آلمحمد علیهمالسلام
حکم بین الناس بحکم داود لایحتاج إلی بیّنۀ یلهمه الله تعالی فیحکم بعلمه و یخبر کلّ قوم بما استبطنوه .. 21 زمانی که قائم ال
محمد که بر آنها درود باد به پاخیزد، در میان مردم به حکم داود قضاوت خواهد نمود. او به بیّنه (شاهد) نیازي نخواهد داشت
زیرا خداي تعالی امور را به وي الهام میکند و او بر پایه دانش خود داوري میکند و هر قومی را به آنچه پنهان نمودهاند آگاه
میسازد. بدیهی است قضاوتی که با الهام خداوند صورت گیرد در آن هیچ اشتباه و بیعدالتی نخواهد بود؛ اما در اینجا چند سؤال
مطرح است اول اینکه آیا امام مهدي ع خود به تنهایی امر قضا را به عهده خواهد گرفت یا اینکهکسانی دیگري را هم براي قضاوت
برمیگزیند؟ و دوم اینکه اگر امام مهدي ع کسان دیگري را هم براي قضاوت میان مردم برمیگزیند، چه تضمینی وجود دارد که
آنها دچار اشتباه و خطا و یا قضاوت ناعادلانه نشوند؟ در پاسخ این دو سؤال باید گفت آنچه از روایات استفاده میشود این است
که آن حضرت تعدادي از یاران خود را برمیگزیند و براي قضاوت به سراسر جهان گسیل میدارد، اما آنچه باعث مصون بودن
آنها از اشتباه و قضاوت ناعادلانه میشود این است که اولًا، آنها در بالاترین مراتب تقوي و پرهیزگاري قرار دارند و ثانیاً، در یک
ارتباط مستقیم با امام خود، حکم کلیه قضایایی را که در آنها دچار شک و تردید شدهاند دریافت میکنند. در روایتی که در این
زمینه از امام صادق ع نقل شده چنین میخوانیم إذا قام القائم بعث فی أقالیم الارض فی کلّ إقلیم رجلًا، یقول عهدك فی کفّک
فإذا ورد علیک أمر لا تفهمه ولاتعرف القضاء فیه فانظر إلی کفّک و اعمل بما فیها. 22 هنگامی که قائم قیام کند در کشورهاي روي
زمین کسانی را برمیانگیزد، در هر سرزمین یک نفر را، و به او میگوید: فرمان تو در کف دست تو است هرگاه کاري براي تو
پیش آمد که آن را نفهمیدي و ندانستی چگونه در آن حکم کنی به کف دست خود بنگر و به آنچه در آن (مکتوب است عمل
2. عدالت اقتصادي عدالت اقتصادي یکی از مهمترین شاخصههاي عدالت اجتماعی است و به جرأت میتوان گفت که -2- کن 3
بسیاري از تحولات و نهضتهاي اجتماعی سیاسی که در طول تاریخ در جوامع مختلف رخ داده به نوعی با این موضوع مرتبط بوده
است اگر چه سوگمندانه باید اذعان داشت که هر چه انسانها براي تحقق عدالت اقتصادي بیشتر تلاش کردهاند، کمتر بدان دست
یافتهاند و جز در مقاطعی محدود از حیات بشر در کره خاك عدالت اقتصادي بر جوامع حاکم نبوده است نگاهی اجمالی به تاریخ
تحولات نظامهاي سیاسی اجتماعی نشان میدهد که در گذر زمان نظامهاي مختلفی با داعیه برقراري و گسترش عدالت اقتصادي به
صفحه 25 از 57
میدان آمدهاند و پس از چند صباحی حاکمیت و اتلاف سرمایههاي مادي و معنوي ملتها صحنۀ سیاست را ترك کردهاند، که
نظامهاي سوسیالیستی آخرین نمونه از این دست نظامها هستند. در دولت امام مهدي ع به عنو ?پینوشتها : 1 . قرآن کریم شرك
« ظلم به خود » 2 . در آیات متعددي از قرآن از .( إنّ الشرك لظلم عظیم (سوره لقمان 31 ) آیه 13 ...» را ستمی بزرگ برشمرده است
ثمّ أورثنا الکتاب الذین اصطفینا من عبادنا فمنهم ظالم » : سخن به میان آمده است که براي نمونه به این موارد میتوان اشاره کرد
3 . یکی از آیات قرآن که .( و من یتّعد حدود الله فقد ظلم نفسه (سوره طلاق ( 65 ) آیه 1 ...» ؛( سوره فاطر ( 35 ) آیه 32 ) «... لنفسه و
سوره ) «.. إنمّا السبیل علیالذین یظلمون الناس و یبغون فیالارض بغیر الحق » در آن از ظلم به مردم سخن گفته شده آیه زیر است
6 . سوره توبه ( 9) آیه . 5 . نهجالبلاغه ترجمه مهدي فولادوند، خطبه 174 ، ص 228 . 4 . سوره نساء ( 4) آیه 48 .( شوري ( 42 ) آیه 42
9 . القمی ابوالحسن علی بن ابراهیم تفسیر .61- 8 . ر.ك همان ص 60 . 7 . المجلسی محمدباقر، بحارالانوار، ج 51 ، ص 60 ، ح 58 .33
القمی ج 1، ص 228 ؛ بحارالانوار، ج 51 ، ص 50 . گفتنی است آنچه در بحارالانوار از تفسیر یاد شده نقل شده اندکی با متن نسخۀ
.11 . چاپی این تفسیر تفاوت دارد و آنچه در اینجا آمده عبارت نقل شده در بحارالانوار است 10 . سوره حج 22 ) آیه 41
. 12 . الطوسی ابوجعفر محمدبن الحسن کتاب الغیبۀ ص 114 ؛ بحارالانوار، ج 51 ، ص 75 ، ح 29 . 48 ، ح 9 - بحارالانوار، ج 51 ، ص 47
16 . الصدوق ابوجعفر محمدبن . 15 . سوره حدید( 57 ) آیه 17 . 322 ، ح 29 - 14 . همان ص 321 . 13 . بحارالانوار، ج 52 ، ص 280 ، ح 6
18 . الکلینی ابوجعفر محمدبن یعقوب . 17 . بحارالانوار، ج 51 ، ص 53 ، ح 31 . الحسن کمالالدین و تمامالنعمۀ ج 2، ص 668 ، ح 13
در زمان مهدي ع به همۀ مردم حکمت » : 19 . برخی از نویسندگان این روایت را اینگونه ترجمه کردهاند . الکافی ج 1، ص 25 ، ح 21
حکیمی محمد، عصر زندگی و چگونگی « و علم بیاموزند. تا آنجا که زنان در خانهها، با کتاب خدا و سنت پیامبر، قضاوت کنند
، 20 . النعمانی ابن ابی زینب محمدبن ابراهیم غیبت نعمانی ترجمه محمد جواد غفاري باب 13 . آینده انسان و اسلام ص 191
.24 . 23 . بحارالانوار، ج 36 ، ص 369 . 22 . غیبت نعمانی باب 21 ، ص 443 ، ح 8 . 21 . بحارالانوار، ج 52 ، ص 339 ، ح 86 . ص 337 ، ح 30
26 . ابن حماد، الفتن ص 100 ، به نقل از: معجم احادیث الامام المهدي . 25 . همان ج 52 ، ص 390 ، ج 12 . همان ج 51 ، ص 29 ، ح 2
، 28 . الفتن ص 99 به نقل از: معجم احادیث الامام المهدي ج 1 . 27 . بحارالانوار، ج 52 ، ص 362 ، ح 131 . ج 1، ص 240 ، ح 145
. ص 220 ، ح 130
آرماگدون،عوامفریبی و انتظار مهدي (ع)
امین میرزایی چند ماه قبل در ستونی در صفحه دو روزنامه اطلاعات به اجمال به دستان پشت پرده صهیونیسم مسیحی در اجراي
سناریوي حمله به عراق اشاره کردم همچون اغلب موارد جز شمار معدودي از آگاهان به این مسأله واکنش نشان ندادند و آسوده از
CBS کنار آن گذشتند. چند روز پیش و پس از پخش مصاحبۀ تلویزیونی یکی از مشهورترین کشیشان صهیونیست از سوي شبکه
آمریکا، برخی روزنامهها به اظهارات وي واکنش نشان دادند و او را از همپیمانان سیاسی بوش خواندند. اما این بار نیز کسی از
حقایق پشت پرده این بازي سخنی نگفت از آنجا که این بنده از جمله کسانی بودهام که براي نخستین بار در ده ساله اخیر از نقش
پروتستانتیسم صهیونی نخستین بار از طریق مقالات مختلف این » آرماگدون و » پنهان مسیحیت صهیونیستی سخن گفتهام و دو واژه
نویسنده به ادبیات ژورنالیستی ایرانی راه یافته و معالاسف توسط برخی تندروان موج سوار بر انحراف تفسیر و تبلیغ شده است بر
خود فرض میدانم به نکات ناگفتهاي در این باره اشاره کنم سخن به گزافه نگفتهایم اگر دول غربی را در پیگیري مسأله
مردي که آینده » میشل نوستر آداموس از سوي اورسن ولز در فیلم » آخرالزمان از ما شیعیان به مراتب فعالتر بدانیم بازخوانی پرونده »
تنها یکی از حلقههاي مشهور این تلاش است که اخیراً برخی جامعهشناسان و کارشناسان امور ارتباطی کشورمان هم بر آن ،« را دید
تفطن یافتهاند. حال آنکه این زنجیره حلقههاي دیگري هم دارد که برخی به پیش از ساخت این فیلم در دهه هشتاد و بعض دیگر
صفحه 26 از 57
جنگ ستارگان از سوي دولت ریگان نیز از جمله حلقات مشهود این » به حوادث قریبالوقوع ماههاي آینده مربوط میشود. طراحی
تئوري است که پس از روي کار آمدن دولت بوش پسر، دوباره در دستور کار مقامات کاخ سفید قرار گرفته است در مقالهاي که
چهار سال پیش ترجمه کردم 1 و تا کنون و بدون اطلاع این نویسنده در چندین و چند جا به چاپ مجدد رسیده است به این
موضوع اشاره شده که مؤسسات دینی راستگرایان مسیحی از سالهاي دهه 80 میلادي مردم کشورهاي غربی را به ایمان جمعی به
وقوع حادثهاي بزرگ در سرزمین شام توجه دادهاند. بنا به پیشبینی این گروه از مفسران که از جمله مشاوران عالی کاخ سفید
محسوب میشوند، در آینده لشکري از به اصطلاح دشمنان مسیح که بدنه اصلی آن از میلیونها نظامی تشکیل یافته از عراق
حرکت میکند و پس از گذشتن از رود خشک فرات به سوي قدس رهسپار میشود؛ اما نیروهاي مؤمن به مسیح راه این لشکر را
سد کرده همگی در درهاي به نام آرماگدون (یا همان هرمجدّون با همدیگر برخورد خواهند کرد. به پیشگویی و بلکه برنامهریزي
نظامی این دول و به منظور تسریع در روند ظهور مسیح یهودي وقوع نبردي هستهاي در این منطقه اجتنابناپذیر است جنگی جهانی
که به مرگ میلیونها نفر غیر یهودي و غیر مسیحی بینجامد. چیزي شبیه اعتقاد غلط برخی افراد در کشور خود ما که تسریع ظهور
حضرت حجت عج را به دامن زدن به فساد و تباهی منوط میدانند. جالب توجه این است که اغلب نظریات تئوريپردازان به نام
برخورد » آمریکایی در جهت توجیه منطقی این رویداد جهت گرفته که به عنوان نمونه میتوان به نظریه مشهور هانتینگتون با عنوان
اشاره کرد. نکته مهم و جالب توجه دیگر، حضور برخی اسامی در میان باورمندان به این تئوري است که از جمله « تمدنها
سیاستگزاران فعلی ایالات متحده محسوب میشوند و البته از حدود سه دهه پیش به این سو یعنی از اوایل دهه 70 میلادي در
جهت تحقق این نقشه تلاش میکردهاند. فیالمثل دانلدرامفلد و بوش پدر و پسر که هر دو از همفکران دو کشیش صهیونیست
هتاك به پیامبر اسلام ص یعنی جري فال ول و پت رابرتسون هستند. انتخاب بوش پدر و پسر به ریاست جمهوري ایالات متحده به
پیشنهاد و حمایت فال ول صورت گرفته است و فالول همان کسی است که در طول سی سال گذشته رهبري موج نوي صهیونیسم
مسیحی را در ایالات متحده به عهده داشته است دو شبکه تلویزیونی پت رابرتسون و جري فالول به طور متوسط قریب به بیست
میلیون خانوار را تحت پوشش دارند و این در حالی است که اغلب ناظران شمار معتقدان به وقوع جنگ هستهاي آرماگدون را تا
هفتاد میلیون نفر تخمین میزنند. عمده دلیل باورمندان به الهیات آرماگدون وجود آیاتی در کتاب مکاشفات یوحناست که به
تلویح از وقوع جنگی در دره مجدو و با حضور سپاهیانی از ملل مختلف سخن میگویند. از آنجا که از جمله این حاضران سپاهیانی
سخنی از نژاد زرد گفته شده « جدید » عهد عتیق و » از بابل عراق کنونی و همچنین شمال آفریقا هستند و هم از آنجا که در کتب
امروزه براي تطبیق این عناوین بر دول یا ملتهاي کشورهایی چون عراق و ایران و لیبی و سودان و از سوي دیگر چین و کره شمالی
تلاش معتنابهی صورت میگیرد. چنانکه حتی نظریهپردازانی رسمی چون هانتینگتون عمده دلیل لزوم اتحاد ملل غربی را، نزدیکی
قریبالوقوع تمدنهاي کنفوسیوسی و اسلامی میدانند. دوست عزیز ما جناب سید امیر حسین اصغري در مقالهاي جداگانه به تطبیق
این تئوريها اقدام کردهاند و تلاقی خطوط اصلی نظریات تافلر، فوکویاما و هانتینگتون را با تبلیغات کشیشان صهیونیست آمریکایی
نشان دادهاند. نکته مغفول عنه همه این جهتگیريها، انطباق کامل پیشگوییهاي دو کتاب یوحنا (سنت جان یعنی مکاشفات و
انجیل بر وجود مقدس امام عصر(عج است که در ادامه مطلب به اجمال به آن اشاره خواهیم کرد، اما پیش از ورود به آن بحث
تحلیلی اشاره به سابقهاي تاریخی ضروري به نظر میرسد. قوم یهود از دیرباز در آرزوي تحقق حکومت جهانی خود تلاش
میکردهاند. از جمله تمهیدات این قوم در جهت تسریع حاکمیت جهانی یادشده تشکیل انجمنهاي سري و فرقههاي مذهبی خاص
بوده است فراماسونري و فرقههایی چون بابیه و بهائیه (که این دومی هم اینک نیز در اسرائیل پایگاه دارد) از جمله این انجمنها و
فرقهها هستند. معالاسف اندیشوران دیگري از سایر اقوام به خصوص دین مسیح هر از گاهی به شعارهاي این گروه از تندروان
یهودي فریفته شده و با ورود برخی آموزههاي یهودي به دین خود به این روند سرعت بخشیدهاند. نمونه این التقاط را در قرن
صفحه 27 از 57
پولس رسول عامل اصلی آن به شمار میآید. در مقالهاي دیگر درباره نقش » نخست میلادي و پس از عروج عیسی ع شاهدیم که
پولس در تبعید و انزواي نخستین وارث عیسی ع یعنی پترس (سنپیتر) یا همان شمعون جد گرامی حضرت نرجس ع سخن گفته
و به تفصیل درباره تطابق حادث سقیفه با آنچه در کلیساي سنپیتر گذشت به بحث و بررسی پرداختهام این نفوذ همه جانبه عناصر
تلمودي در کیش مسیحی به نحوي است که پس از ظهور نبی مکرم اسلام ص و علیرغم ذکر نام شریفش در کتب عهد عتیق و
جدید، یهودیان و مسیحیان بسیاري از پذیرش آن حضرت سر میپیچند و عربی بودن و نه عبري بودن آن نبیمکرم را عمده دلیل
این سرپیچی معرفی میکنند. همین حادثه در آینده نیز به وقوع خواهد پیوست به عبارتی ورود عناصر یهودي در کیش مسیحی به
حدي است که از موعود منتظر ادیان چهرهاي مشوه ارائه داده و مردمان را به انتظار پادشاهی اسرائیلی کشانده است بیمناسبت
و پیشگوییهاي نوستراداموس تب مهاجرت به سرزمین قدس شدت گرفت و Y2k نیست که در آستانه سال دو هزار و با طرح مسأله
عده معتنابهی از فرقههاي اهل کلرادو و اوکلاهما به این سرزمین مقدس سفر کردند. در چند سال گذشته و تحت تأثیر تبلیغات
صهیونیستی شمار بسیاري از فیلمسازان غربی به همین واقعه پرداختهاند و سري فیلمهاي جنگهاي ستارهاي جورج لوکاس یا آثاري
از قبیل روز استقلال آرماگدون ترمیناتور و به ویژه فیلم سینمایی ماتریکس به تبلیغ مجدد همین عناوین و در پوششی از داستانهاي
صهیون است این روند که با » یا ûzion علمی تخیلی پرداختهاند. فیالمثل از سرزمین موعود فیلم ماتریکس یاد میکنیم که همان
در آستانه تشکیل دولت صهیونیستی آغاز شده در دو سال گذشته شتابی « بنهور » ده فرمان و » ساخت فیلمهاي عظیمی چون
روزافزون گرفته و همه آنچه در جهان واقع و پس از حادثه یازدهم سپتامبر اتفاق افتاده ترجمان عملی همان سناریوست این البته امر
تازهاي نیست دویست و اندي سال قبل نیز چنین حرکتی توسط کشیشی مسیحی به نام ویلیام میلر انجام گرفت که متعاقب آن گروه
ادونتیست به ظهور قریبالوقوع عیسی ع در ماه مارس سال 1844 میلادي باور یافتند. این تاریخ به علت عدم » کثیري از مسیحیان
خوانده میشود. نمونۀ دیگر، تلاش چند ده ساله (The great disappointment) حسرت بزرگ » وقوع پیشبینی میلر به نام
شبتابن صبی ، خاخام صهیونیست خوش سیمایی است که سال 1648 را سال ظهور مسیح یهودي میدانست شبتاي » فردي به نام
اعلام کرده بود که روح الهی در او حلول کرده و او را نجاتبخش اسرائیل و بنیانگذار دولت یهود خوانده است جالب آنکه شبتاي
محمدباب میخواند! این » پس از سفرهاي گوناگون به کشورهاي مختلف عاقبت به عثمانی میرود و با اختیار نامی اسلامی خود را
باب ، البته با سید باب معروف که فردي ایرانی بوده متفاوت است سفر او به ازمیر با اعتقاد روزافزون مسیحیان به ظهور قریبالوقوع »
موعود منتظر همراه میشود و شبتاي با سوء استفاده از این جو، خود را مسیح یهودیان و عیسویان هر دو میخواند. بنا به اعتقاد
پیروان شتباي او کسی بود که در سال 1666 عاقبت به ارض موعود خواهد رفت و دولت یهود را در آنجا پایهگذاري خواهد کرد.
نجمه کوهین مصادف است که او نیز خود را مسیح یهود خوانده و پیروان خود را » این دوران همچنین با ظهور خاخام دیگري به نام
به تشکیل دولت اسرائیل به عنوان مرکزي براي حکومت جهانی یهود دعوت میکرد. به نظر میرسد این حوادث تاریخی در دو
دهه اخیر به نحوي به جامعه غربی بازگشته و متأسفانه گروهی از هموطنان مسلمان ما را هم زیرکانه فریب داده است این نویسنده به
عنوان یکی از محققان مسأله مهدویت از موج سواري جماعتی که به گمان انتظار وجود مقدس امام عصر، روحی فداه به آسیاب
دشمن آب همکاري میریزند، به شدت اظهار برائت کرده و همه کارشناسان فن را به لزوم بحث از آسیبشناسی قضیه مهدویت و
پالایش این مبحث از عناصر تلمودي هشدار میدهم استقبال از جنگ در شرایطی که دشمن صهیونیستی خود را تا بن دندان مسلح
کرده و بر اندیشه خام گروهی متعصب سوار گشته نه نشان شجاعت بلکه بهانه دادن به دست گروهی است که قائمه مسیحیان جهان
صلح جهانی و معرفی چهره حقیقی و » را در جهت وقوع یک جنگ صلیبی نوآیین ساماندهی کردهاند. در این بحران صحبت از
مشترك ادیان وظیفهاي است بس سترگ که معالاسف به شدت به آن بیاعتنایی میشود. جامعه » معصوم امام عصر به عنوان موعود
جهانی در حال حاضر نیازمند درکی متقابل درباره مسأله موعود و فهم وحدت این موجود منتظر است این بنده در بسیاري از
صفحه 28 از 57
مقالات خود به انطباق موعود منتظر مسیحیان بر امام عصر ما(عج ، تأکید کرده و به همدلی همه ادیان در این باره فرا خواندهام در
این مقام نیز همگان را به مفاهمه در این باره فرا میخواند و گویندگان مذهبی و نویسندگان کتب و مقالات عامه پسند را از
پرداختن به موضوعات اختلافی و یا افتادن در دام فعالیتهاي تبلیغی رسانههاي غربی پرهیز میدهم هدف فعلی دشمن ایجاد
اختلاف در میان پیروان ادیان از طریق برخوردهاي دینی و معرفی حجج ساختگی براي منتظران مسیح و مقتداي او مهدي است
امروزه کم نیستند سایتهاي رایانهاي و رسانههاي دیداري و شنیداري متعددي که افراد شناخته شده یا کم و بیش ناشناختهاي را به
عنوان امام عصر معرفی میکنند. چنانکه از سوي دیگر تلاش بر تخریب چهره این افراد و ستاندن محبوبیت آنهاست در این حالت
توجه سادهاندیشان به گروهی خاص از افراد به عنوان مصادیق خاص جلب و پس از شکست محتمل یا تخریب وجهۀ او، کلیت
اندیشه انتظار زیر سؤال میرود. چیزي که در شب ژانویه سال دو هزار میلادي و در بسیاري کشورهاي جهان با آن مواجه بودیم
صهیونیسم یهودي و مسیحی از یک سو با معرفی چند سال آینده به عنوان دوران ظهور، سیستم سیاسی حاکم بر ایالات متحده را به
عنوان یگانه منجی بشریت تبلیغ میکند و از سوي دیگر با تراشیدن موعودهاي دروغین اذهان خام سادهاندیشان را به سوي
دستنشاندگان مزدور خود متوجه میسازد. تقابل بنلادن با ایالات متحده بیتردید یک بازي سیاسی است که نمونه نازل آن را در
پیروزي موقت اعراب در صحراي سینا شاهد بودیم پیروزي ظاهري و موقتی که نتیجه باطنی آن حاکمیت چند ساله انور سادات
رئیس جمهور معدوم مصر و امضاي قرارداد صلح کمپدیوید بود. قرارداد صلحی که پیروزي صوري اعراب در جنگ با اسرائیل
مقدمۀالجیش آن و عامل خواب خرگوشی مسلمانان محسوب میشد. همین بازي در اثناي جنگ کویت تکرار شد و سادهاندیشی
تحلیلگران ناآگاه که صدام و بوش پدر را در برابر هم میدیدند، به استقرار نیروهاي نظامی غرب در کل منطقه خلیج و ترکیه
انجامید. اگر انورسادات فراماسونري بود که در قالب قهرمان نبرد با اسرائیل جلوه کرد، صدام نیز مزدوري است که از آبشخور
سیستم سیاسی غرب تغذیه میشود. در شرایط خطیر حاضر که ساخت بناي سلیمان (هیکل سرعتی روزافزون به خود گرفته و
اسرائیلیان کاشف گوساله زردي که چند سال پیش در اورشلیم (بیتالمقدس پیدا شد، در جهت تحقق آن تلاش میکنند، همنوایی
با منادیان علائم ظهور صهیونی همراهی با نظریهپردازان سیاسی غربی است این همه از سادهاندیشی دینداران عوام حکایت میکند
که معرفت امام زمان را با دامن زدن به احساسات عمومی برابر میگیرند. در متون دینی ما اگر چه بر علایم ظهور تأکید شده اما در
عین حال توقیت زمان ظهور کفر و قائل به آن کذاب دانسته شده است و شاید به همین علت بر لزوم کتمان دیدار یار غایب از سوي
مشافهان و تکذیب مدعیان از سوي مستمعان تا به این اندازه تأکید کردهاند. اشتباه تاریخی شیعیان تندرو در زمان امام صادق ع
باعث شد تا در یک فریب عمومی حکومت عباسی بر جان ومال و ناموس مسلمانان حاکم شود و علیرغم منع مؤکد امام صادق ع
از همراهی با منادیان سیاه جامه عباسی علویانی از زمره سادات حسنی آتش بیار این معرکه شوند. امام که از فرقه پروري دشمنان
آل محمد(ص خبر داشتند، ضمن رد دعوت ابومسلم خراسانی این دسته از سادات ساده اندیش را از همکاري با عباسیان بازداشتند؛
اما دریغ و درد که به این هشدار توجهی نشد و بلکه خود شیعیان تحت تأثیر اندیشه انتظار و شبهه مصداقی به فرق مختلف تقسیم
شدند. آیا جز این است که محمد حنیفه همان امام منتظر دانسته شد و یا فرقه اسماعیلیه در عوض قبول امامت امام هفتم (امام کاظم
ع ) برادر متوفاي آن حضرت را به عنوان مهدي منتظر به امامت برگزیدند؟ شرایط کنونی شیعیان به ویژه در عراق به دوران حساس
انتقال دولت اموي به عباسی بسیار شبیه است و دریغ است که آگاهان به همان راهی بروند که سادهاندیشان عهد عباسی با قبول
به آن سو کشیده شدند. ماههاي آینده آبستن حوادثی است که عبور از آنها جز به درایت شیعیان « الرضا من آل محمد(ع » شعار
منتظر از یک سو و قائمه مسیحیان با ایمان از سوي دیگر ممکن نیست مهدي و مسیح به همه آزاداندیشان جهان تعلق دارند و ایجاد
هرگونه تقابل صوري در پیروان آنها همان خواستهاي است که طراحان تز حکومت جهانی صهیون دنبال میکنند. پینوشتها : *
. 1 . ر.ك مجله موعود، سال دوم ش 12 ، بهمن و اسفند 1377 . برگرفتهازروزنامهاطلاعات 4آبانماه 1381
صفحه 29 از 57
فجر مقدس- 6
مجتبی السادة ترجمه:محمود مطهري نیا اشاره : در بخشهاي قبلی این سلسله مقالات با برخی نشانههاي مخصوص سال ظهور امام
عصر(عج آشنا شدیم و اینک به بررسی سلسله رویدادهایی میپردازیم که در آخرین ماههاي پیش از ظهور آن حضرت رخ
میدهد. ادامه حوادث ماه رجب 3 قیام یمانی (از علایم حتمی ظهور) احادیث شریف ما جنبش یمانی را به عنوان پرچم هدایت
معرفی میکنند که همزمان با شورش سفیانی در شام او هم در یمن قیام کرده و مردم را به حق و حقیقت دعوت میکند و اجابت
دعوتش واجب است پس از حرکت به سمت عراق و شام و ملاقاتش با سیّد خراسانی در جنگ با سفیانی او را یاري میرساند.
یمانی از فرزندان زیدبن علیبنالحسین ع است از امام باقر(ع روایت شده که فرمودند: خروج سفیانی و یمانی و سید خراسانی در
یک سال و یک ماه و یک روز است که مانند دانههاي تسبیح به دنبال هم میآیند و جنگ همهجانبهاي رخ میدهد. واي بر کسی
که در مقابل آنها بایستد! در میان این پرچمها هیچ کدام به اندازه پرچم یمانی بر حق نیست چرا که شما را (به تبعیت از) امامتان
دعوت میکند. پس از قیام یمانی خرید و فروش اسلحه براي مردم و به خصوص مسلمانان ممنوع میشود و هرگاه (یمانی قیام کرد
به سوي او حرکت کن و بشتاب که آن را پرچم هدایت خواهی یافت احدي از مسلمانان اجازه ندارد با او مقابله کند و هر کس
چنین کند، جهنمی است چرا که یمانی به حق و صراط مستقیم دعوت میکند. 1 در آن زمان اوضاع کلی جهان در یک جنگ
بزرگ فرهنگی تمدنها خلاصه میشود که میدان این جنگ شام فلسطین عراق ایران و حجاز است در این معرکه دو دسته و دو
سپاه در برابر یکدیگر به مبارزات سیاسی نظامی مشغولند و این دو دسته عبارتند از: یاوران حضرت مهدي ع و زمینهسازان قیام
ایشان در یک سوي میدان و حرکت سفیانی و یاري رسانان غربی او و به تعبیر روایات رومیان و یهودیان در سوي دیگر میدان
هدف این جنگ بزرگ تمدنها و کانون بحرانهاي سال ظهور حضرت مهدي ع قدس است با این حساب اینطور نیست که جنبش
حضرت مهدي ع که از مسجدالحرام و مکه مکرمه شروع میشود اولین حرکتی باشد که هدفش رسیدن به مسجدالاقصی در
فلسطین است بلکه گل سرسبد و تاج سر تمام حرکتهاي امت اسلامی است که به سوي قدس در شتابند. در واقع باید ابتداي
حرکت امت اسلام براي رهایی قدس را از ایران توسط سید خراسانی و از یمن توسط رهبر مسلمانشان یمانی دانست که البته
روایات حرکت یمانی را هدایتجویانه و نماد هدایت توصیف میکنند. 4 قیام سید خراسانی پرچمهاي خراسان یا پرچمهاي سیاه
که در این لشکر جمعی از یاران حضرت مهدي ع تحت فرماندهی سید خراسانی وجود دارد. امام باقر(ع در حدیثی طولانی
میفرمایند: ... سفیانی لشکري را به سوي کوفه میفرستد که هفتاد هزار نفرند آنها در آنجا به قتل و کشتار و اسارت مردم
میپردازند در چنین شرایطی پرچمهایی از سوي خراسان به رهبري سید خراسانی نمایان میشوند که منزلگاهها را با سرعت
چشمگیري طی کرده و پشت سر میگذارند و در میان آنها عدهاي از اصحاب حضرت مهدي ع هستند 2 . امیرالمؤمنین ع
میفرمایند: فرج را از سه چیز انتظار داشته باشید: اختلاف اهل شام بر سر آن چیزي که در میان آنهاست پرچمهاي سیاه از خراسان
و هراس و سردرگمی مردم در ماه رمضان 3 . و آن حضرت ع در حدیث طولانی میفرمایند: وقتی سپاه سفیانی به سمت کوفه
خارج میشود آنها را براي (درگیري و پیروزي بر) اهل خراسان میفرستد که آنها هم به جهت (یاري حضرت مهدي ع خارج
شدهاند. سفیانی و سید خراسانیف حامل پرچمهاي سیاه به هم میرسند. در خط مقدم سید خراسانی شعیب بن صالح است که او با
سفیانی درباب اصطخر (منطقه شیراز که نقطه مقابل فرو رفتگی خلیج فارس است میان آنها جنگ خانمان برانداز و شدیدي صورت
میگیرد که پرچمهاي سیاه پیروز شده و لشکر سفیانی متواري و فراري میشوند. به دنبال آن مردم آرزوي (آمدن مهدي ع را
میکنند و او را میجویند. او هم در مکه قیام میکند در حالی که پرچم رسولالله(ص را به همراه دارد و آن هم در زمانی که مردم
از قیام او به خاطر شدت و مدّت بلایا و فتنهها مأیوس شدهاند. 4 احادیث نام و اوصاف برخی از فرماندهان سپاه خراسان را چنین
صفحه 30 از 57
بیان میکند: سید خراسانی رهبر سیاسیاي که در دست راستش خالی دارد، قائد اعظم و سید بزرگواري است که پرچمهاي نهضت
به نقش او منقوش گشتهاند. شعیب بن صالح جوان گندمگون و تیز فهمی از اهالی تهران که سرپرستی نیروها را برعهده دارد.
گنجهاي طالقان که همان جوانان منطقه طالقان (شمال تهران هستند و اصحاب حضرت مهدي ع خواهند شد و احادیث صفت بارز
آنها را گنج الهی بودن آنها برشمردهاند. 5 روایات به این امر اشاره دارند که ایرانیان پس از طولانی شدن جنگ با دشمنان خود؛ با
سیدي هاشمی که شعیب بن صالح را به عنوان فرمانده سپاه خویش برگزیده بیعت میکنند. احادیث میدان جنگ ایرانیان با
دشمنانشان را در خارج آن سرزمین یعنی عراق و شام و فلسطین بیان میکند که حاکی از ثبات سیاسی آنها در داخل کشور
در وضعیت ایران به وجود میآید. از آنجا که این واقعه اساساً « قرقیسیا » میباشد؛ البته به جز آشفتگی مختصري که به واسطۀ جریان
جنگ میان سفیانی تركها، بعضی از غربیان و بخشی از سپاهیان و نیروهاي عراقی است و با توجه به اینکه ایرانیان با میدان و معرکۀ
جنگ فاصله چندانی ندارند تصمیم میگیرند در آن شرکت کنند ولیکن به جهت بهبود وضعیت داخلی از قرقیسیا صرفنظر
میکنند و به کشور خود بازگشته و براي مقابله با سفیانی که در غایله قرقیسیا پیروز شده مهیا میشوند. هدف قیام ایرانیان آزادي
قدس است که پس از عبور از عراق آن را فتح کنند. احادیث از حرکتی دستهجمعی و ملّی از منطقه اصطخر خبر میدهند که پس
از حوادث حجاز و خروج حضرت مهدي ع میباشد و اهل مشرق براي استقبال از ایشان براي عبور از عراق و رسیدن به مکه راهی
میشوند که حضرت در اصطخر با آنها ملاقات کرده و آنها هم در همانجا با ایشان بیعت میکنند و به همراهی او با سفیانی
5 نمایان شدن بدنی کاملًا واضح در قرص خورشید و دستی که از آسمان اشاره میکند. الف خارج شدن سر و . میجنگند 6
سینۀ مردي در قرص خورشید امام باقر(ع ذیل این آیه که افن نَشَاء نفنَزّفلْ عَلَیهفم مفنَ السَّماءف آیَۀً فَظَلَّت اَعناقفهفم لَها خاضفعین
7 . اگر بخواهیم آیهاي را از آسمان بر آنها نازل میکنیم که گردنهاي خود را خاضعانه در مقابل آن فرود آورند 8 . فرمودند:
خداوند با آنها چنین خواهد کرد. راوي میگوید: پرسیدم آنها چه کسانی هستند؟ فرمودند: بنیامیه و پیروان آنها منظور سفیانی و
یارانش است راوي میگوید باز پرسیدم آن آیه چیست حضرت جواب دادند: ثابت ماندن خورشید از ظهر تا وقت عصر و خارج
شدن سینه و صورت مردي در قرص خورشید که با حسب و نسبش (براي مردم شناخته شده است اینها در زمان سفیانی است و پس
از آن او و پیروانش هلاك میشوند 9 . این حدیث به خوبی تبیین میکند این علامت پس از خروج سفیانی است و سفیانی هم
همانگونه که بیان شد در ماه رجب خروج میکند. علاوه بر این امام صادق ع طی حدیث دیگري تصریح میکنند که این نشانه در
ماه رجب واقع میشود و میفرمایند: سالی که در آن صیحه و فریاد آسمانی واقع میشود، قبل از آن آیهاي در ماه رجب نمایان
میشود. راوي میگوید: پرسیدم آن آیه چیست فرمودند: چهرهاي که در ماه (و به قولی خورشید) و دستی نمایان دیده میشود 10
. این بدن کامل و نمایان (سینه و صورت همان کسی است که نداهاي سهگانه ماه رجب همانگونه که خواهیم دید را سر
خواهد داد. از امام رضا(ع نقل کردهاند که ضمن حدیثی طولانی میفرمایند: ... و صداي سومی که (با آن بدنی واضح و نمایان در
قرص شمس دیده میشود. 11 برخی از علما معتقدند که این پیکر همان بدن مطهر امیرالمؤمنین ع است که مردم ایشان را
میشناسند. شیخ محمد نجفی در کتاب بیانالائمه (ج 3، ص 48 ) چنین نظري را بیان میکنند. و بعضی دیگر میگویند حضرت
مسیح است که این نظر را حجۀالاسلام علی کورانی در کتاب الممهّدون للمهدي (ص 37 ) بیان کردهاند. که این نظر قابل قبولتر به
نظر میرسد. ب دستی که در آسمان ظاهر شود و اشاره میکند: هذا... هذا... این ( حق است ) این ( حق است ) ...! بعضی از
روایات این نشانه را از علایم حتمی شمردهاند: امام صادق ع در حدیثی بلند و طولانی فرمودند: و دستی که از آسمان طلوع کرده و
نمایان میشود از علایم حتمی است 12 آن حضرت در تییین علامتهاي روز موعود چنین میفرمایند: دستی از آسمان بر حکومت
و امیر آن زمان دلالت کرده که مردم به آن خواهند نگریست 13 چقدر امامان بزرگوار(ع بلند مرتبهاند که صدها سال قبل ما را از
این جریانات باخبر کردند. بدن و دست معجزهاي الهی است و در حالی که انسان در عصر کنونی ثابت کرد میتواند صحبتهایش
صفحه 31 از 57
را با اختراعات و اکتشافات و علم خویش از سطح ماه به زمین منتقل کند از آنها بیشتر قدرتنمایی کند، از خداوندي که از
مخلوقاتش مسلماً داناتر و تواناتر است این مطلب خیلی عجیب و غیرقابل تصور نخواهد بود. 6 نداهاي سهگانه سه نداي آسمانی را
همه در ماه رجب میشنوند: نداي اول ألا لعنۀ الله علی القوم الظالمین بدانید لعنت خدا شامل حال جمعیت ظالم و ستمکار میشود.
نداي دوم یا معاشرالمؤمنین أزفۀ الآزفۀ اي گروه مؤمنان قیامت (ظهور) نزدیک شده است نداي سوم بدن آشکار و نمایانی ندا
میدهد: ألا إن الله بعث مهدي آل محمد(ص للقضاء علیالظالمین ؛ بدانید که خداوند مهدي آل محمد(ص را براي اجراي قضاي
خود بر ستمکاران برانگیخت و فرستاد. امام رضا(ع طی حدیثی طولانی فرمودند: ندایی میآید که هر دور و نزدیکی آن را
میشنود؛ براي مؤمنان رحمت و براي کافران عذاب است حسن بن محبوب که راوي است میگوید: به حضرت عرض کردم پدر و
مادرم به فدایتان آن ندا چیست فرمودند: سه ندا در رجب خواهد بود. اولین آنها چنین است بدانید که لعنت خدا شامل ستمکاران
است و دومین آنها: اي گروه مؤمنین قیامت (ظهور) نزدیک شده است و سومین بدنی آشکارا در قرص خورشید، مشاهده میشود
که ندا در میدهد که خداوند فلان بن فلان را براي هلاك و نابودي ستمکاران برانگیخته است و در این زمان فرج و گشایش
مؤمنین خواهد آمد و خداوند سینههایشان را شفا داده و سختی و غم و غصه را از قلبهایشان میزداید. 14 قریب به این مضمون از
امام باقر(ع نقل شده است که فرمودهاند: خداوند تبارك و تعالی با پدید آوردن این آیات انکارکنندگان را مبهوت و متحیر خواهد
کرد. و امام صادق ع چنین میفرمایند که سالی که در آن صیحه آسمانی واقع میشود پیش از آن آیهاي در رجب خواهد بود. از
ایشان پرسیدند: آن آیه چیست فرمودند: چهرهاي که در ماه نمایان میشود و دستی که آشکارا اشاره میکند و ندایی که از آسمان
هر کس آن را به زبان خویش میشنود. 15 با توجه به آنچه گفته شد میتوان میان ندا و صیحه تفاوت قایل شد؛ چرا که صیحه در
ماه رمضان واقع میشود و به شکل نداي جبرئیل ع است در حالی که نداهاي سه گانه در ماه رجب پدید میآیند و نداي چهارمی
در ماه محرم و روز ظهور حضرت خواهد بود و به خلاف نداهاي چهارگانه در ماههاي رجب و محرم صیحه ماه رمضان در زمرة
علایم محتوم به شمار آمده است 7 ثابت ماندن خورشید و خسوف ماه در شب بدر (نیمه ماه از علایم غیر حتمی سال ظهور ثابت
ماندن خورشید و حرکت نکردن آن از ظهر تا عصر یکی از روزهاي ماه رجب است همچنین در شب بدر این ماه خسوف و ماه
گرفتگی رخ خواهد داد. از امام پنجم ع در مورد این آیه که اگر بخواهیم از آسمان بر آنها آیهاي نازل میکنیم 16 پرسیدند که آن
آیه چیست حضرت فرمودند: ثابت ماندن خورشید از ظهر تا هنگام عصر... که اینها در زمان سفیانی است و به دنبال آن او و قوم و
پیروانش هلاك خواهند شد 17 . این نشانه به خوبی از خروج و شورش سفیانی در ماه رجب حکایت میکند؛ چرا که این علامت
در زمان او اتفاق میافتد. سکون خورشید در آسمان هر چند براي مدت کمی رخ میدهد، ولی معجزهاي عجیب از ناحیه خداوند
متعال است از طرفی مردم به آن واقعه از طولانی شدن ناگهانی مدت روز پی میبرند. و از طرف دیگر تابش نامتعارف و بیش از
حد گرما و حرارت خورشید به زمین باخبر میشوند. پدید آمدن چنین نشانهاي آسمانی در ماه رجب خبر از هلاکت و درهم
کوبیده شدن سفیانی و سپاهیان و حزب و پیروانش میدهد. تأکید بر ثابت ماندن خورشید در ماه رجب ناظر به همزمانی این حادثه
با خروج سینه و صورت مردي در قرص خورشید است که قبلًا در زمرة حوادث ماه رجب از آن یاد کردیم و همانطور که پیش از
این گفتیم همه اینها در زمان سفیانی رخ میدهد. از جمله دیگر حوادثی که در ماه رجب رخ میدهد ماه گرفتگی در شب بدر این
ماه است ام سعید اخمسیه به امام صادق ع عرض میکند: یابن رسولالله(ص فدایتان شوم نشانهاي از خروج و قیام حضرت مهدي ع
در اختیارم بگذارید و به من مرحمت کنید. حضرت به من فرمودند: امسعید! وقتی ماه در شب بدر ماه رجب گرفته شود و خسوف
رخ دهد، مردي پس از آن خروج کند و به دنبال آن حضرت مهدي ع قیام خواهند کرد. 18 قبلاً گفته شد که علامت و نشانه
نمایانی بدن مردي در خورشید هم در ماه رجب واقع میشود و پس از آن صیحه آسمانی در ماه رمضان پدید خواهد آمد. ادامه
2. الغیبۀ نعمانی . دارد ماهنامه موعود سال ششم _ شماره 35 پینوشتها : 1. الغیبۀ نعمانی ص 171 ، بحارالانوار، ج 52 ، ص 232
صفحه 32 از 57
. 4. بشارةالاسلام ص 184 ؛ یومالخلاص ص 651 ، السفیانی فقیه ص 77 . 3. بحارالانوار، ج 52 ، ص 229 ، یومالخلاص ص 645 . ص 187
6. جهت کسب اطلاعات بیشتر راجع به قیام سید خراسانی و احادیث و روایات مربوط میتوانید به . 5. الممهدون للمهدي ص 54
فصل سوم کتاب الممهدون للمهدي ، حجۀالاسلام علی کورانی و یا ترجمۀ کتاب عصر ظهور ایشان مراجعه کنید. 7. سوره
8. الارشاد، شیخ مفید، ج 2، ص 373 ؛ اعلام المهدي ص 428 ؛ بحارالانوار، ج 52 ، ص 221 ؛ المهدي الموعود، . شعراء( 26 ) آیه 4
. 9. الغیبۀ نعمانی ص 169 ؛ بحارالانوار، ج 52 ، ص 233 ؛ بشارةالاسلام ص 120 . ص 53 ؛ یوم الخلاص ص 517 ؛السفیانی فقیه ص 121
11 . یومالخلاص ص 519 ؛ بحارالانوار، ج 52 ، ص 233 با الفاظی دیگر. 12 . الغیبۀ . 10 . الغیبۀ نعمانی ص 172 ؛ بشارةالاسلام ص 120
؛ 13 . الغیبۀ نعمانی ص 169 . نعمانی ص 120 ؛ الغیبۀ شیخ طوسی ص 2680 ؛ بحارالانوار، ج 52 ، ص 289 ؛ بشارةالاسلام ص 16
. 16 . بیان الائمه ع ، ج 2، ص 695 . 15 . بحارالانوار، ج 52 ، ص 221 . 14 . سوره شعراء( 26 ) آیه 4 . یومالخلاص ص 541
چشم انداز تمدن